Beheer buitenruimte

Voor een goed functionerende stad dient de basis op orde te zijn. Er is afgelopen jaren veel gedaan om onderhoudsachterstanden in te lopen en het doel is dit peil vast te houden. Dat houdt in dat er geen nieuwe onderhoudsachterstanden ontstaan. Bij het beheer van de openbare ruimte zoeken wij samenwerking met alle partijen die hier een rol in kunnen spelen. Dit vraagt van de gemeentelijke organisatie een goed netwerk, adequaat blijven reageren op signalen en sturen op klanttevredenheid.

Inwoners willen in toenemende mate invloed hebben op het onderhoud van de openbare ruimte en de gemeente stimuleert dit. Met behulp van goede communicatie over groenadoptie nodigt de gemeente bewoners uit om bij te dragen aan het beheer en het onderhoud van de openbare ruimte. Hiermee wordt de betrokkenheid van de bewoners bij het onderhoud van de openbare ruimte gestimuleerd en bovendien draagt het bij aan het verbeteren van de sociale kwaliteit in de woonwijken. Dit ingezette beleid continueren wij de komende jaren. De gemeente zal in toenemende mate initiatieven van burgers ten aanzien van de openbare ruimte stimuleren en de daarbij behorende ondersteuning bieden. Hierdoor ontstaan mogelijkheden voor actief burgerschap. Naast groenadoptie door bewoners kijken wij of ook andere doelgroepen (zoals bedrijven, winkelcentra en scholen) onderdelen van de openbare ruimte willen adopteren. Het doel is te komen tot een betere samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid van de overheid en de maatschappij.

Een deel van de werkzaamheden in de openbare ruimte is bij uitstek geschikt om mensen met een (grote) afstand tot de arbeidsmarkt werkervaring te laten opdoen. Door middel van het Service Plus Team (SPT) en het team Werken in de Wijk (WidW) hebben mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt onder begeleiding werk- en leerervaring opgedaan en zijn zij uitgestroomd naar reguliere werkgevers. De gemeente wil deze voorbeeldfunctie blijven vervullen en gaat de mogelijkheden daartoe de komende jaren verder optimaliseren.

Ten aanzien van beheer van de openbare ruimte werken wij samen met overheidspartijen in de regio. Het doel van de samenwerking is om gebruik te maken van elkaars kwaliteiten, zodat de gemeentelijke taken professioneel en tegen lagere maatschappelijke kosten kunnen worden uitgevoerd. Met dat doel zoekt de gemeente ook aansluiting bij innovatie in de grond-, weg- en waterbouwsector. Innovatie is toekomstgericht, werkt stimulerend voor bewoners, bedrijven en het imago van de gemeente en het opent deuren bij andere overheden. Nieuwe ontwikkelingen in de grond-, weg- en waterbouwsector kunnen alleen floreren als overheden daarvoor de ruimte bieden aan marktpartijen. De openbare ruimte is hét laboratorium voor nieuwe producten en werkwijzen. Zaanstad wil meer ruimte voor procesinnovatie (bijvoorbeeld meer gebruik maken van nieuwe aanbestedings- en samenwerkingsvormen) en productinnovatie (nieuwe materialen en uitvoeringsmethoden) bieden en zoekt daarvoor de samenwerking op met marktpartijen.

• Het realiseren van omvormingen die leiden tot structureel lagere onderhoudslasten, zoals vastgelegd in de begroting 2014-2017
• Bij gladheid van wegen zorgen voor een begaanbare hoofdinfrastructuur en de implementatie van bestrijding met pekelwater op fietspaden
• Actualisatie van de beleidsnota verkeersregelinstallaties
• Opstellen monitoringsplan biodiversiteit openbare ruimte
• Evaluatie verordeningen openbare ruimte en aansluiting op het omgevingsplan
• Continue verbeteren van het proces Meldingen Openbare Ruimte
• Het uitvoeren van dagelijks onderhoud van de openbare ruimte op het vastgestelde kwaliteitsniveau B/C

Voor het uitvoeren van het dagelijks onderhoud aan de openbare ruimte werkt de gemeente met de Kwaliteitscatalogus Integraal Onderhoud Openbare Ruimte van het CROW. Zes keer per jaar worden 600 locaties in Zaanstad op de volgende aspecten door een extern bureau gemeten. Uit deze metingen blijkt, dat het bestuurlijk vastgesteld beeldkwaliteitsniveau wordt behaald. Alleen het bijmaaien van obstakels (paaltjes, boomkransen) voldoet niet aan het gestelde beeldkwaliteitsniveau. Reden was dat er in 2017 gekozen is voor meer inzet op onkruidbestrijding. Door deze keuze was er minder inzet mogelijk voor het maaien rond obstakels.

In 2017 is een belangrijk deel van de bomen herplant die omgewaaid zijn in 2015 en 2016. Deze herplanting zal voorjaar 2018 afgerond worden. Eind 2017 heeft een nieuwe storm in totaal 118 bomen doen omwaaien. In 2017 is deze stormschade opgeruimd. In 2018 zal de herplant van deze bomen worden opgepakt.

Voor de openbare ruimte kwamen in 2017 totaal 19.733 meldingen binnen. Van alle meldingen is 94% binnen de gestelde termijn afgehandeld. Ondanks dat er meer meldingen binnen de termijn zijn afgehandeld, is het percentage bewoners dat in de Zaanpeiling heeft aangegeven tevreden te zijn over de afhandeling van meldingen openbare ruimte, gedaald. De huidige onderhoudsniveau sluit blijkbaar niet aan op de verwachtingen die inwoners hebben. Volgens de Zaanpeiling van de afgelopen jaren zijn ongeveer 50% van de inwoners in Zaanstad hierover tevreden.

Voor een klantgerichte afhandeling te bevorderen is ingezet op opleidingen en het houden van evaluaties. Dit heeft een aantal nieuwe en een aantal verbeterde instructies opgeleverd die gebruikt worden bij de gebruikt bij de beantwoording van de meldingen openbare ruimte.

De winterperiodes in 2017 waren over het algemeen zacht met temperaturen rond het vriespunt en geregeld neerslag. Juist in dit soort winters moet er vaak worden uitgerukt om het zoutgehalte op de wegen weer aan te vullen, omdat er vaak kans is op optredende gladheid. Er zijn in 2017 in totaal 28 volledige en 6 gedeeltelijke gladheidbestrijdingsrondes gereden. Daarnaast zijn er 20 handmatige rondes uitgevoerd.

In de gladheidbestrijding heeft in 2017 op alle vrijliggende fietspaden een nieuwe wijze van gladheidbestrijding plaatsgevonden. Namelijk met een combi-strooiers. Deze kunnen zowel pekelwater sproeien als zout strooien, wat een zeer effectieve manier van gladheid bestrijding op met name fietspaden blijkt. Dit houdt in dat bij een matige vorst tot -6 ◦C de gladheidsbestrijding met pekelwater wordt uitgevoerd. Wanneer het harder vriest dan -6 ◦C is de gladheidsbestrijding met pekelwater minder effectief en wordt er met nat zout gestrooid.

De Wageningen Universiteit en Research is gevraagd een monitoringsplan op te stellen voor de biodiversiteit in de openbare ruimte. Omdat niet alle planten en diersoorten gevolgen kunnen worden, wordt er gewerkt met kernsoorten. Kernsoorten zijn representatief voor een bepaald biotoop en op basis hiervan kan worden geconcludeerd hoe het ecosysteem in het biotoop zich ontwikkeld.

In 2013 is besloten om over te gaan tot het realiseren van omvormingen die leiden tot structureel lagere onderhoudslasten. Dit is vastgelegd in de begroting 2014-2017. In 2017 is 11.600 m² groenvakken omgevormd of gerenoveerd. De doelstelling is hiermee behaald.

In 2017 is een begin gemaakt met de actualisatie van de beleidsnota verkeersregelinstallaties. Naar verwachting wordt deze beleidsnota in 2018 ter vaststelling aan de raad aangeboden.

De begraafplaatsverordening is geactualiseerd en er is een start gemaakt met de rioleringsverordening, zodat deze aansluit op de omgevingsverordening.

Ten aanzien van de vervanging van de openbare ruimte worden de komende jaren geen onderhoudsachterstanden meer ingelopen. Om de kosten voor vervanging  te beperken, is in de begroting 2014-2017 besloten een deel van de vervangingen op sobere wijze uit te voeren. Dit houdt in dat we de openbare ruimte vervangen zonder ingrijpende aanpassingen. In het meerjareninvesteringsplan specificeren wij de projecten die in aanmerking komen voor herinrichting of een sobere vervanging. Bij herinrichting wordt de openbare ruimte in overleg met belanghebbenden aangepast aan de eisen van het hedendaagse gebruik. In wijken waar groot onderhoud en/of herinrichting nog niet aan de orde is, zorgen wij er ten minste voor dat straten en stoepen rond winkels en maatschappelijke voorzieningen veilig begaanbaar en bereikbaar zijn voor ouderen en mindervaliden.

Ten aanzien van het investeringsplan voor de openbare ruimte streven wij de komende jaren naar meer synergie met de andere beleidsvelden. De aantrekkende economische ontwikkeling in de regio leidt tot een toename van bouwinitiatieven en investeringen door het bedrijfsleven. De gemeente wil gelijktijdig met de noodzakelijke vervangingsinvesteringen optimaal profiteren van de aantrekkende economie en middels de investeringen in de openbare ruimte hier een bijdrage aan leveren.

• Het verwerven van subsidies
• Actualiseren meerjareninvesteringsplan openbare ruimte voor komende jaren
• Het uitbreiden van het laadpalennet in de openbare ruimte ten behoeve van elektrisch vervoer
• Realiseren van het meerjareninvesteringsplan voor de openbare ruimte
• Investeren in de kwaliteit van het bomenbestand in Saendelft in de periode 2017-2019
• Intensivering vervanging speelvoorzieningen, trapvelden en jongerenvoorzieningen

In 2017 en 2018 wordt de kwaliteit in de openbare ruimte gehandhaafd op het huidige peil en worden de achterstanden niet verder ingelopen. De raad heeft bij het vaststellen van de begroting 2018-2022 een verhoging van de vervangingsinvesteringen voor de jaarschijven 2019 t/m 2023 in het Meerjareninvesteringplan (MIP) Openbare Ruimte opgenomen om de onderhoudsachterstanden te verlagen naar 15%.

In 2017 is in totaal 260.500m² aan wegen vervangen. Met de begroting was voorgenomen om 267.000 m² te gaan vervangen.

Omdat in Saendelft West ongeveer 1950 bomen (hoofd groenstructuur) onvoldoende tot wasdom komen, zijn in 2017 gesprekken gevoerd met de partijen die betrokken waren bij de aanleg van deze wijk. Inmiddels heeft een onafhankelijke boomdeskundige onderzoek gedaan. De resultaten daarvan worden in het eerste kwartaal van 2018 gedeeld en vergeleken. Aan de hand van deze resultaten wordt een verbeterplan gemaakt.

Voor de vervanging van de openbare ruimte is in 2017 €816.000 aan subsidies ontvangen. De subsidies zijn verstrekt om maatregelen te treffen om de verkeersveiligheid te verhogen en het fietsnetwerk te versterken.

In 2017 zijn er in Zaanstad 23 nieuwe openbare laadpalen ten behoeve van elektrisch vervoer gerealiseerd. De financiering is in samenwerking met de Metropoolregio Amsterdam (MRA).  

Eind 2017 is het MIP voor de openbare ruimte geactualiseerd. Het MIP 2018-2021 geeft inzicht in de locaties waar de komende jaren de openbare ruimte zal worden vervangen.

Het gemeentelijk rioolbeheer richt zich op een doelmatig beheer en onderhoud van de riolering conform een actueel beleidskader.

Op basis van het Bestuursakkoord Water zijn afspraken gemaakt om de maatschappelijke kosten van de gehele waterketen te beperken. Om dit te bereiken, heeft de gemeente ingezet op het intensiveren van de samenwerking met regiogemeenten, het drinkwaterbedrijf en het hoogheemraadschap. Het intensiveren van de samenwerking vindt plaats op basis van bestuursconvenanten met betrokken partijen in de regio.

• Actualiseren Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan
• Opstellen actieplan voor maatregelen voorkoming extreme wateroverlast (uiterlijk 2020 gereed)
• Inspectie riolering conform inspectieplan
• Opstellen voortgangsrapportage rioolbeheer
• Uitvoeren maatregelen samenwerkingsconvenanten regiogemeenten Zaanstreek-Waterland, drinkwaterbedrijf en hoogheemraadschap
• Bewustwordingscampagne klimaatverandering

In het kader van het Bestuursakkoord Water wordt op een aantal onderdelen regionaal samengewerkt bij het onderhoud van de riolering. Zo is in 2017 wederom gezamenlijk opdracht gegeven om riolering in de regio te gaan reinigen en inspecteren. En is er gezamenlijk opdracht gegeven voor het reinigen van kolken. In 2017 is in Zaanstad 35.014 meter van de riolering geïnspecteerd. Het gezamenlijk meetprogramma is doorgezet, zodat op basis van meer en langere meetreeksen de werking van het riool beschouwd kan worden.

Vanuit de regionale samenwerking Zaanstreek-Waterland en met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier is een Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (VGRP) opgesteld. Door het gezamenlijk programma wat volgt uit het VGRP verbetert de samenwerking en worden de doelstellingen uit het Bestuursakkoord Water gerealiseerd. Het geactualiseerde VGRP van Zaanstad wordt in 2018 ter vaststelling aangeboden aan de nieuwe raad.

Om beter in beeld te krijgen waar bij extreme neerslag mogelijk problemen optreden in Zaanstad is een data-analyse uitgevoerd op basis waarvan in 2018 een maatregelplan op gesteld wordt. Dit plan heeft tot doel om in de periode 2020-2050 maatregelen te nemen zodat de openbare ruimte in 2050 klimaatrobuust is ingericht.

Vooruitlopend op het plan van aanpak is in 2017 begonnen met het klimaatrobuust inrichten van de openbare ruimte in de Rosmolenbuurt en de Russische Buurt.

De klimaatverandering is opnieuw onder de aandacht gebracht bij de bewoners van Zaanstad door het houden van een tuinenmarkt en het verbreden van de informatiedoelstelling van het kennisplatform www.duurzaan.nl. Deze site moet zich ontwikkelen tot een platform waar best-practices en initiatieven over klimaatadaptatie worden gedeeld. Hiermee wordt invulling gegeven aan motie 2 ‘Website klimaatadaptatie’ uit 2016.

De voortgangsrapportage rioolbeheer is in maart 2017 ter beschikking gesteld aan de raad (2017/13536)

Voor een goed functionerend rioolstelsel is het nodig dat vervanging tijdig wordt uitgevoerd. Onderhoudsachterstanden in de riolering lopen we, in tegenstelling tot de openbare ruimte, de komende jaren in. Bij het inplannen van rioolvervanging is een goede afstemming met vervangingsprojecten in de openbare ruimte noodzakelijk om te komen tot een doelmatige besteding van financiële middelen. Om dit te bereiken, actualiseren wij het investeringsplan jaarlijks.

• Het aansluiten van ongerioleerde panden op het riool
• Ontheffingsaanvraag voor ongerioleerde panden die niet worden aangesloten op het riool
• Realiseren rioolinvesteringen uit het meerjareninvesteringsplan openbare ruimte
• Actualiseren rioolinvesteringen voor komende jaren in meerjareninvesteringsplan openbare ruimte

De ontheffing van de rioleringzorgplicht is verleend voor 138 panden in het buitengebied. Dit houdt in dat de gemeente geen riolering hoeft te realiseren voor deze woningen. Het betreft veelal woningen in het buitengebied. Voor deze woningen geldt dat de kosten voor de aanleg van riolering niet opwegen tegen de belasting van deze woningen voor het milieu. De eigenaren moeten wel zorgdragen voor een goede septictank.

Het was de planning om in 2017 de overige 166 ongerioleerde panden aan te sluiten op het riool. De aansluiting van 89 panden is daadwerkelijk gerealiseerd. Voor de 47 woningen aan de Vaartdijk in Assendelft was het wachten op de aanleg van een rioolpersleiding. Deze rioolpersleiding is in 2017, in combinatie met dijkverzwaringswerkzaamheden van het hoogheemraadschap, aangelegd. In 2018 worden deze 47 woningen daadwerkelijk aangesloten. Met de eigenaren van de overige panden wordt onderzocht hoe hun pand het beste kan worden aangesloten.

In 2017 was €13,5 miljoen gepland aan rioolvervanging. Voor dit budget zou 15 km riool worden vervangen. Er is 14.140 meter riolering vervangen en de kosten daarvoor waren €11,5 miljoen. Dat niet alle voorgenomen meters zijn gemaakt, heeft onder meer te maken met de afstemming met het dijkverzwaringsprogramma van het Hoogheemraadschap. Daarnaast is er in de Rosmolenwijk voor gekozen om gedurende de voorbereiding in het kader van klimaatverandering ook rekening te houden met extreme regenval in de toekomst. Hierdoor was een langere voorbereidingstijd op dit grote project nodig.  

Eind 2017 is het MIP voor de openbare ruimte geactualiseerd. Het MIP 2018-2021 geeft inzicht in de locaties waar de komende jaren de riolering zal worden vervangen.

Zorgdragen voor nette begraafplaatsen en het faciliteren van begrafenissen.

• Extra inzet op het ruimen van grafvelden zodat deze opnieuw kunnen worden uitgegeven
• Herziening uitvoeringsbesluiten om aansluiting te realiseren op het omgevingsplan
• Evaluatie chemievrije onkruidbestrijding op begraafplaatsen
• Faciliteren van begrafenissen
• Het chemievrij onderhouden van de begraafplaats

In 2015 is het besluit genomen om de openbare ruimte met ingang van 2016 chemievrij te onderhouden. Dit beleid is ook op de begraafplaatsen gehanteerd. De structureel hogere onderhoudslasten zijn begin 2016 geraamd op € 75.000. Op basis van de raming in 2016 is na 2017 ook voor 2018 eenmalig € 75.000 beschikbaar gesteld uit de voorziening Begraafplaatsen.  

Het aantal begravingen varieert over de jaren. De afgelopen jaren is de trend dat het aantal begravingen iets afneemt. In 2017 waren er 262 begravingen.

In de nog op te stellen visie Begraafplaatsen zal ingegaan worden op de ontwikkelingen en trends op het gebied van afscheid nemen, begraven en cremeren. Het percentage overledenen dat wordt begraven daalt in Nederland al jaren. De exploitatie staat onder druk door de afname van begravingen bij gelijk blijvende kosten of niet evenredig dalende kosten.

In 2017 zijn geen grafvelden geruimd. In plaats hiervan is in 2017 een deel van de begraafplaats in Krommenie opgehoogd. Hiervoor is € 50.000 extra budget vanuit de bestemmingsreserve beschikbaar gesteld.

In de 2017 is in de verordening ‘beheer en gebruik van de gemeentelijk begraafplaatsen’ halvering van de termijnen voor het recht op begraven mogelijk gemaakt. Ook het bijzetten van asbussen en verlenging van de grafrust is hierin opgenomen.

Voor de kwaliteit van de woningvoorraad  en de leefomgeving in buurten en wijken is tijdig funderingsherstel van woningen van belang. De aanpak van de gemeente richt zich op:

• Het onderkennen van risicogebieden en het verzorgen van goede communicatie met woningeigenaren over de funderingsrisico's
• Het vroegtijdig beoordelen van woningen in gebieden waar de gemeente van plan is om projecten in de openbare ruimte te gaan uitvoeren. Dit verschaft inzicht in de kwaliteit van het woningbestand, zodat bewoners via een gerichte aanpak  worden geactiveerd om de funderingen te verbeteren. Deze proactieve aanpak beperkt uitvoeringsrisico's en kosten op het moment dat de gemeente projecten gaat uitvoeren (zie programma 7).  
• Het samenwerken met rijksoverheid, banken, verzekeringspartijen en woningbouwcorporaties om het funderingsherstel zo goed mogelijk te faciliteren (zie programma 4). Funderingsherstel stelt eigenaren van panden voor een grote financiële opgave. Het is in het belang van alle partijen dat eigenaren de stap tot funderingsherstel kunnen zetten.

• In uiterste geval dat de veiligheid in het geding komt opleggen last onder bestuursdwang (zie programma 7)
• Zoeken en uitwerken nieuwe (Zaanse) financiële arrangementen om funderingsherstel mogelijk te maken door eigenaren die niet op de reguliere markt terecht kunnen (nieuwe maatwerklening / erfpachtmodel / BKZ-model)
• Lobby om funderingsherstel bij hogere overheid onder de aandacht te krijgen en (waar mogelijk en redelijk) blokkerende wet- en regelgeving te laten aanpassen (zie ook programma’s 4 en 8)
• Inzetten om samen met andere partijen, zoals het Rijk, banken, NHG en andere gemeenten te komen tot een landelijk fonds duurzaam funderingsherstel
• Tijdig beoordelen van funderingsrisico's bij projecten in de openbare ruimte, zodat goede inplanning van vervangingsinvesteringen openbare ruimte mogelijk is
• Verbreden communicatie rond de Zaanse funderingsproblematiek en de eigenaren wijzen op de eigen verantwoordelijkheid voor hun pand
• Aansporen van buurtcollectief en zelforganisatie stimuleren en aansluiting zoeken bij herstelmoment van corporaties om middels schaalgrootte goedkoper te kunnen inkopen
• Onderzoeken mogelijkheden van aanbod arrangementen door marktpartijen voor intensiveren funderingsherstel, mede om de eigenaar te ontzorgen en aan te sporen aan de slag te gaan met funderingsherstel
• Uitbreiden en monitoren meetboutenbestand en inzetten op innovatie, zoals gebruik van satellietfoto’s en big data om gehele bestaande woningvoorraad op houten fundering beter in beeld te krijgen

In 2017 hebben in Zaanstad 113 eigenaren de funderingen van hun woning hersteld. Ondanks de inzet van extra middelen en doelgericht verstrekken van informatie blijft de streefwaarde onder het Zaans ambitieniveau van minstens 150 herstelde woningen. In 2017 is het instrumentarium verbreed in de hoop dat meer woningeneigenaren zouden gaan herstellen. Een deel van de te verwachte kosten is niet gemaakt, omdat er nog geen herstel is gelukt met deze nieuwe instrumenten.

Er vindt gestaag uitbreiding van het meetboutennetwerk plaats. Oude panden die nog op een originele fundering staan, worden voorzien van meetbouten indien ze in de invloedsfeer staan van MIP-projecten om zo het verzakkingsgedrag van deze panden in beeld te kunnen brengen.

Als blijkt dat er sprake is van een pand met een risicovolle fundering wordt er vier jaar voorafgaand aan de werkzaamheden in de openbare ruimte gestart met communicatie richting de pandeigenaar.  Alle pandeigenaren met oude funderingen worden minimaal tweemaal per brief geïnformeerd over de funderingsproblematiek van hun pand en de risico’s die daaraan verbonden zijn. In de brieven worden pandeigenaren uitgenodigd om contact op te nemen met het Gemeentelijk Adviesbureau Funderingsherstel (GAF) voor advies en informatie.

In 2017 is organisatorisch gezien een transitiejaar geweest waarbij het Gemeentelijk Adviesbureau Funderingsherstel is overgegaan naar het nieuwe programma Verbeteren Bestaande Woonkwaliteit.

Tevens zijn twee nieuwe (Zaanse) financiële arrangementen verder uitgewerkt en door college en raad vastgesteld. De bedoeling is dat funderingsherstel een grotere groep eigenaren, die niet op de reguliere financiële markt terecht kunnen, een lening kunnen krijgen.  

Gedurende het jaar is er onder andere bij het rijk, de G32, Agenda Stad, maar ook bij de provincie door Zaanstad gelobbyd en aandacht gevraagd voor deze problematiek. Het landelijk Fonds Duurzaam Funderingsherstel is inmiddels gestart en Zaanstad heeft de samenwerkingsovereenkomst getekend. Al moet opgemerkt worden dat er nog kinderziektes en opstartproblemen zijn waardoor er in 2017 geen concrete verleningen of herstel door het landelijk fonds heeft plaatsgevonden.

De communicatie richting huiseigenaar is geïntensiveerd, onder andere door het houden van bewonersavonden en kleinschalige avonden bij de mensen thuis. Daarnaast is een toegankelijke, informatieve film over de problematiek en de te nemen acties gemaakt. Met een campagne specifiek gericht op de funderingsproblematiek is geprobeerd een breder deel van de eigenaren vroegtijdig te informeren.

Om beter inzicht in de situatie van de funderingsproblematiek in de bestaande woningvoorraad te krijgen, heeft de innovatieve pilot Big Data gedraaid.

Onder andere in Krommenie Oost en in Oud Zaandijk is geprobeerd te komen tot een bewonerscollectief. Het doel is om particulieren aan te haken bij grootschalige onderhoudswerkzaamheden en funderingsherstel van een woningbouwcorporatie. Particuliere eigenaren kunnen zo schaalvoordeel behalen. De praktijk leert dat zonder urgentiegevoel en direct financieel voordeel, mensen lastig te bewegen zijn om eerder dan strikt noodzakelijk met funderingsherstel aan de gang te gaan.

Op grond van de Marktverordening organiseert de gemeente de markten in Zaanstad.

In 2016 is de marktregistratie gedigitaliseerd met als gevolg dat de processen op de markt nog beter zijn te monitoren. Hierop volgend wordt bekeken of de markten nog efficiënter kunnen draaien.

• Organiseren van mogelijke verplaatsing van de markt naar de Vinkenstraat, als gevolg van bouwwerkzaamheden op Rozengracht

De markt in Zaanstad is in 2017 niet verplaatst naar de Vinkenstraat. Dit heeft te maken met de vaststelling van het bestemmingsplan en de omgevingsvergunning voor de woontoren op de Rozengracht. De verwachting is dat de verplaatsging nu in het laatste kwartaal van 2018 plaatsvindt. Naast de markt in Zaandam zijn er ook wekelijks markten in Krommenie en Wormerveer.

Op grond van de verordening organiseert de gemeente drie kermissen per jaar in Zaanstad.

• Organiseren van drie kermissen

Jaarlijks organiseert de gemeente Zaanstad drie kermissen in Assendelft, Wormerveer en Zaandam. In 2016 is in Zaandam voor het eerst ook een prikkelarme kermis georganiseerd. Bij een prikkelarme kermis gaan de lampen uit en wordt het geluid gedempt. Hierdoor kunnen mensen die deze prikkels niet goed kunnen verwerken, ook genieten van de kermis. Vanwege de positieve reacties hierop, is in 2017 ook in Wormerveer zo’n kermis georganiseerd. In 2018 komen er ook weer twee prikkelarme kermissen.

De gemeente draagt (mede) zorg voor het beheer en de exploitatie van de recreatiegebieden Alkmaardermeer, Uitgeestermeer (RAUM) en Twiske.

De recreatieschappen hebben in het verleden een grote onderhoudsachterstand opgebouwd en met een financiële bijdrage van de provincie is een bestemmingsreserve beschikbaar voor het inhalen van achterstallig onderhoud. Aan de hand van een meerjarenplanning worden de onderhoudsachterstanden ingelopen. De recreatieschappen streven daarbij naar evenwicht in de inkomsten en uitgaven, waarbij voldoende reserves worden opgebouwd voor vervangingen. Daarbij kijkt de gemeente kritisch naar de meerwaarde van de huidige voorzieningen en bij vervanging naar de duurzaamheid van investeringen.

Op termijn is het onderhoud van alle bestaande voorzieningen niet meer haalbaar. Daarom werken de recreatieschappen aan een plan om onderdelen door derden te laten exploiteren, met een opbrengst uit huur of pacht voor het recreatieschap. Met het uitbesteden van voorzieningen ontstaat een goede afstemming van de vraag en het aanbod, waarbij het recreatieschap als initiator optreedt en zorgt voor de basisvoorzieningen. Er zijn al succesvolle stappen gezet, waaronder de uitgifte van zorgboerderij 'De Marsen' in het Twiske. Met dit beleid ontstaat een verdienvermogen bij de recreatieschappen. Om deze ontwikkeling te bespoedigen, hebben beide recreatieschappen een nieuwe visie opgesteld waar zij de recreant en de ondernemers bij betrekken.

De inhoudelijke ontwikkelingen in de recreatie en het landschap vormen aanleiding om de toekomst van de recreatieschappen tegen het licht te houden. Gedeputeerde Staten van Noord-Holland zijn een traject gestart om alternatieve bestuursvormen te laten onderzoeken. In het proces van bestuurlijke vernieuwing van de schappen speelt mee dat de recreatiegebieden zich moeten oriënteren op een groeiende bevolking in de Metropoolregio Amsterdam, dat de inrichtingskwaliteit en het aanbod van voorzieningen zich op de veranderende recreatieve vraag moeten richten en dat de schappen structureel financieel gezond blijven. Cruciaal daarin is dat de provincie blijft participeren en meefinancieren in de recreatieschappen.

• Afronden besluitvorming visie voor duurzaam beheer van de recreatiegebieden Alkmaardermeer en Uitgeestermeer en Twiske, waarin de exploitatie voor de komende periode is opgenomen
• Het afronden van de inhaalslag achterstallig onderhoud

Het achterstallig onderhoud bij de Recreatieschappen is ingelopen. De staat van onderhoud is over het algemeen goed. Goed onderhoud is belangrijk voor de instandhouding van de natuurlijke waarden en recreatieve voorzieningen in de recreatiegebieden. Bij het RAUM & BTL ontbreken wel voldoende middelen om op termijn het groot onderhoud aan de vele oevers, kaden, steigers en verhardingen uit te voeren. In een tijdsbestek van de komende 10 tot 15 jaar moet er voor een bedrag van € 4,9 miljoen geïnvesteerd worden. Aangezien deze middelen op dit moment niet in voldoende mate aanwezig zijn, bestaat de reële kans, dat in de nabije toekomst achterstallig onderhoud bij het RAUM & BTL ontstaat.

Sinds 1993 beheert de stichting Natuur- en milieueducatie (NME), in 2015 voortgezet als het Zaans Natuur en Milieu Centrum (ZNMC), de kinderboerderij Darwinpark, het natuurmuseum, de heemtuin, de schoolwerktuinen en het biologisch lescentrum. Daaraan gekoppeld biedt het ZNMC een breed aanbod aan educatieve activiteiten, waaronder lespakketten voor basisschoolleerlingen en begeleiding van leerlingen in de schooltuinen. Daarmee leren kinderen over de natuur en worden zij zich meer bewust van de waarde van natuur en milieu. Het Kontakt Milieubeheer Zaanstreek (KMZ) geeft adviezen op het gebied van natuur en milieu en draagt zo bij aan een leefbaar, groen en gezond Zaanstad. Met de adviezen en initiatieven ontstaan bijvoorbeeld natuurspeelplaatsen, alternatieve en duurzame beheervormen en betrokkenheid van bewoners  bij de openbare ruimte.

Het ZNMC heeft voor de periode 2014- 2018 een strategisch beleidsplan opgesteld met nieuwe ambities op het gebied van organisatie, samenwerking en inhoudelijke activiteiten. Kern van het beleidsplan is dat het ZNMC zich gaat verbreden met activiteiten, doelgroepen en haar netwerk. Zij verstevigen de samenwerking met nieuwe partners. De producten worden duidelijker afgestemd op het thema duurzaamheid en de organisatie gaat op zoek naar nieuwe financieringsbronnen om in de periode 2014 - 2018 financieel gezond te blijven. De gemeente levert ondersteuning bij de financiële uitwerking van het strategisch beleidsplan en onderzoekt in dat kader ook wat de effecten daarvan op termijn kunnen zijn op de subsidierelatie en de gemeentebegroting.

• Toezien op de uitvoering van het strategisch beleidsplan 2014-2018 en bij de Kadernota 2018-2021 de effecten daarvan op de huidige subsidierelatie voorleggen
• Beheer en onderhoud kinderboerderij Darwinpark, natuurmuseum, biologisch lescentrum, schooltuinen en heemtuin

In 2017 is een toekomstgericht bedrijfsplan  voor het Zaans Natuur- en Milieucentrum (ZNMC) opgesteld. Met dit plan versterkt de stichting haar focus op educatie en recreatie door de bouw en exploitatie van een nieuwe multifunctioneel centrum en door het houden van een schaapkudde, waarmee de financiële afhankelijkheid van de gemeentesubsidie vermindert. Ten behoeve hiervan heeft de gemeente een lening verstrekt aan de stichting.  De financiële consequenties hiervan zijn meegenomen in de begroting 2018-2021. In 2017 is de stichting gestart met het opstellen van het voorlopige ontwerp voor het nieuwe centrum.