Veiligheid en handhaving

De gemeente werkt samen met de ketenpartners aan de uitvoering van het IVP en monitort de resultaten. We experimenteren met het versterken van de gemeentelijke informatiepositie en daarmee het verstevigen van de regierol op veiligheidsgebied.

Ter vergroting van de objectieve veiligheid zetten wij in op het verminderen van veelvoorkomende vormen van criminaliteit, zoals woninginbraak, overvallen, straatroof en geweld waaronder huiselijk geweld en kindermishandeling

Samen met politie, justitie en de Belastingdienst zetten we bestuurlijke maatregelen in als barrière tegen vormen van georganiseerde criminaliteit (verwevenheid onder- en bovenwereld).

In 2017 treedt de wetswijziging van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) in werking. De doelstelling van deze wetswijziging is om gemeenten meer onderling vergelijkbaar te maken. Om deze vergelijkingen mogelijk te maken, rapporteren wij in de huidige begroting nieuwe landelijke  indicatoren.  Vooralsnog worden geen streefwaarden benoemd.

• Experimenteren met ketenpartners om te zorgen dat hulpverleningsinstanties eerder zicht hebben op verwarde personen, zodat zij eerder kunnen interveniëren
• In het kader van Donkere Dagen Offensief en Keurmerk Veilig Ondernemen organiseren we overvaltrainingen voor ondernemers, campagnes tegen woninginbraken en voorlichting op scholen tegen straatroof
• Adequate behandeling van woonoverlast, burenruzies, overlast ten gevolge van drugs- en alcoholgebruik van gestoorde personen
• Versterken van de verbinding met het Veiligheidshuis door met de ketenpartners gebruik te maken van een nieuwe methodische groepsaanpak
• Samen met makelaarsverenigingen en politie vastgoedfraude, drugshandel en witwassen aanpakken
• Met de ketenpartners onderzoeken hoe we de aanpak van ondermijning kunnen verbeteren en barrières kunnen verhogen voor de georganiseerde misdaad

Voor woonoverlast wordt sinds het 3e kwartaal 2017 geëxperimenteerd met een woon-zorgtafel. Deze tafel dient als meldpunt voor huurders en woningcorporaties om woonoverlast te melden. Onderzocht wordt of overlastmeldingen vanuit koopwoningen ook aan deze tafel besproken kunnen worden.

Er zijn gedurende het jaar vier overvalpreventietrainingen georganiseerd voor winkel- en horecapersoneel. In juli 2017 is gestart met een pilot bestuursrechtelijke handhaving op het vervoeren van inbrekerswerktuigen. In de eerste helft van 2018 wordt bepaald of deze werkwijze wordt voorgezet.

In 2017 zijn er overleggen ‘Veilig Wonen’ geweest tussen de gemeente, de drie grootste woningcorporaties en de politie. Gezamenlijk zijn hotspots in kaart gebracht en is inbraakpreventie ingezet. In 2017 hebben de drie grootste woningcorporaties in Zaanstad de subsidie Veilig Wonen ontvangen van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Daarmee is het hang- en sluitwerk verbeterd van 370 woningen in Poelenburg en in Pelders-/Hoornseveld (de Kleurenbuurt).

De focus lag het afgelopen jaar op het stimuleren van deelname aan drie vormen van burgerparticipatie op het gebied van veiligheid:

• Burgernet (13.335 deelnemers)

• Buurt-app groepen (meer dan 100)

• Buurtpreventieteams (Ogen & Oren project).

In 2017 waren er vijf trajecten Keurmerk Veilig Ondernemen Winkelgebieden (KVO-W). Winkelcentrum Westerwatering heeft nu één ster, Winkelgebied Assendelft (Kaaikhof) twee sterren, Winkelgebied Wormerveer drie sterren, Stadshart Zaandam vier sterren en Winkelgebied Krommenie is september 2017 gestart.

In september 2017 heeft de aftrap plaatsgevonden voor een vierjarig onderzoek naar de effectiviteit van de aanpak van kindermishandeling en huiselijk geweld door Veilig Thuis in de regio Zaanstreek-Waterland. Twintig gezinnen doen mee aan het onderzoek.

Het programmateam Ondermijning is begin 2017 opgericht. Met de politie, het OM en de Belastingdienst zijn prioriteiten benoemd en acties opgestart. De sluiting van een garagebedrijf waar een grote som contact geld werd aangetroffen, was een snel succes. Dit heeft bijgedragen aan de motivatie van alle partners.

Daarnaast zijn een aantal fenomenen en netwerken verder geanalyseerd, zodat die de komende jaren tot operationele acties kunnen leiden. Naast operationele acties is er aandacht voor interne bewustwording, het aanscherpen van het Bibob-beleid en de brede maatschappelijke weerbaarheid van bewoners en ondernemers. Dit zijn thema’s die qua zichtbare resultaten vragen om een lange adem.

* Enkele indicatoren waren nog niet bekend toen de Begroting 2017 werd opgesteld, of zijn per abuis verkeerd ingevuld. Deze zijn gecorrigeerd in dit overzicht.

Een kwalitatief goede brandweerzorg en een professioneel voorbereide crisisorganisatie zijn van groot belang om snel en adequaat te reageren op crises, branden, calamiteiten en andere (natuur)rampen. De Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland (VrZW) voert op basis van de wet en de gemeenschappelijke regeling taken uit op het gebied van brandweer, meldkamer, multidisciplinaire taken, Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR), bevolkingszorg en bedrijfsvoering. De gemeente Zaanstad levert een financiële bijdrage aan de VrZW. Daarnaast leveren wij personeel voor de uitvoering van taken op het gebied van bevolkingszorg.  De gemeenten in de VrZW zijn samen verantwoordelijk voor de voorbereiding en uitvoering van bevolkingszorg (communicatie, opvang, informeren verwanten en nafase) tijdens een crisis of calamiteit. Het werkgebied van de VrZW omvat de gemeenten Zaanstad, Waterland, Edam-Volendam, Beemster, Purmerend, Wormerland, Oostzaan en Landsmeer, en een deel van het Noordzeekanaal. De burgemeester van Zaanstad is voorzitter van de veiligheidsregio.

In 2016 is de piketorganisatie van Bevolkingszorg effectiever en kleiner gemaakt. In 2017 zal hiervoor extra aandacht zijn bij oefeningen en het opleidingsprogramma.

• Zie ook onderdeel Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland in de paragraaf Verbonden Partijen
• Deelnemen in de coördinatie van crises, zoals het leveren van personeel voor piketfuncties en deelnemen aan oefeningen

Zie voor de toelichting het onderdeel Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland in de paragraaf Verbonden Partijen.

De gemeente Zaanstad monitort en bewaakt de openbare orde in allerlei situaties die zich gedurende het jaar voordoen. Daarnaast zet de gemeente zich in voor de veiligheid bij (grote) evenementen.

Evenementen zijn belangrijk voor de marketing en economie van Zaanstad en dragen bij aan het realiseren van verschillende Zaanse beleidsdoelen. Daarbij is veiligheid een integraal onderdeel van een evenement zoals bijvoorbeeld de Dam-tot-Damloop.

• Coördineren van veiligheid bij grote evenementen

De  Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland (VrzW) heeft de taken op het gebied van de brandweerzorg en rampen- en crisisbestrijding in 2017 goed uitgevoerd. In 2017 hebben de gemeente Zaanstad en de andere gemeenten steeds meer ervaring met de efficiëntere inrichting van Bevolkingszorg tijdens incidenten. Het resultaat uit evaluaties is positief.

Per 1 juli 2017 heeft Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland een pool met landelijk gecertificeerde Officieren van Dienst Bevolkingszorg die bij calamiteiten de belangen van alle gemeenten in de regio al in een vroeg stadium behartigt. Ook de pool van Hoofden Taakorganisatie Crisiscommunicatie (HToC) heeft een op maat gemaakt certificeringstraject met goed gevolg doorlopen. De vakbekwaamheid van deze twee essentiële sleutelfuncties is hiermee op orde.

In 2017 heeft één evenement met risicoclassificering C plaatsgevonden, de Dam tot Damloop. Zowel voor als tijdens het evenement hebben de betrokken veiligheidspartners als Le Champion, gemeente, politie, brandweer en geneeskundige hulpverlening elkaar goed weten te vinden. De Dam tot Damloop 2017 is zonder noemenswaardige incidenten verlopen.

Daarnaast is in samenspraak met de betrokkenen in 2017 een start gemaakt met het ontwikkelen van één integraal evenementenbeleid. Hierin worden duidelijke beleidskaders gesteldvoor evenementenvergunningverlening in de gemeente Zaanstad.

Het Handhavingsprogramma geeft jaarlijks een overzicht van de inzet op alle toezichts- en handhavingstaken op het gebied van kinderopvang, horeca, milieu, ruimtelijke ordening, (bestaande) bouw, monumenten, brandveiligheid, openbare ruimte en openbaar water. Door handhaving moet het aantal overtredingen door burgers en bedrijven verminderen.

De gemeente monitort een groeiend aantal woningen met een kwetsbare fundering. Dat aantal groeit onder meer als gevolg van rioleringswerk in oudere wijken. Wanneer we meer woningen in monitoring hebben kan dat leiden tot meer bestuursdwang om herstel af te dwingen. (zie programma 6).

De aandacht voor horeca en voor naleving van de Drank- en Horecawet blijft onverminderd hoog.

De handhaving op kinderopvang is in overleg met de Inspectie geïntensiveerd, met name bij locaties die niet alert reageren op geconstateerde overtredingen.

• Het Handhavingsprogramma geeft jaarlijks een overzicht van de inzet op alle toezicht- en handhavingstaken op het gebied van kinderopvang, horeca, milieu, ruimtelijke ordening, (bestaande) bouw, monumenten, brandveiligheid en openbare ruimte
• Toezicht en handhaving van de Drank- en Horecawet
• Handhaven van de kwaliteitseisen m.b.t. peuterspeelzalen, kinderopvang en gastouders
• Toezicht op veiligheid en overlast bij evenementen
• Toezicht op kwetsbare funderingen en in samenwerking met het Gemeentelijk Adviesbureau Funderingsherstel bewoners stimuleren tot herstel over te gaan en daarmee een handhavingstraject te voorkomen
• Handhaven van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV)
• Handhaven van parkeeroverlast om de verkeersveiligheid te vergroten
• Zorgen voor (brand)veilig gebruik van bouwwerken en percelen
• Alert afhandelen van meldingen door burgers en adequaat optreden bij incidenten

De activiteiten maken onderdeel uit van het Handhavingsprogramma 2017. Een uitgebreide rapportage is opgenomen als bijlage.

In 2017 zijn 74 horecagelegenheden gecontroleerd. In 2016 waren dat er nog 171. Het cijfer zegt alleen iets over het aantal gelegenheden dat is gecontroleerd, niet over het aantal uitgevoerde controles. Dat ligt vele malen hoger. Er is gekozen om te focussen op een aantal gelegenheden, met meerdere controles. De controles waren gericht op geur, geluid, sluitingstijden, de aanwezigheid van een leidinggevende en het schenken van alcohol.

In 2017 is er extra op gelet dat evenementen veilig verlopen en minder overlast veroorzaken voor de omgeving. Dat heeft ertoe geleid dat er in 2017 19 meldingen van overlast door evenementen zijn ontvangen, tegenover 59 in 2016. Daarnaast was er een toename van het aantal acties en verzoeken om horecagelegenheden, bedrijven of (drugs) panden te sluiten in samenwerking met politie en het OM. Overtreders zijn steviger aangepakt. Enkele voorzieningen zijn tijdelijk gesloten vanwege ernstige of herhaalde overtredingen (12 tegen 5 in 2016). Daarnaast is de samenwerking met de politie op dit thema verbeterd.

Om te kijken of ondernemingen zich aan de Drank en horeca wet houden, is een steekproef gedaan met jonge testkopers. Alle snackbars, avondwinkels en de lunchroom die ook in 2016 zijn gecontroleerd , zijn getest. In totaal zijn er 17 pogingen gedaan om alcohol te kopen. Twee snackbars, een avondwinkel en een lunchroom zijn aangeschreven. Een andere avondwinkel en een snackbar verbeurden hun opgelegde dwangsom uit 2016. De snackbars die geen alcohol verkochten, hebben een brief ontvangen waarin ze zijn gecomplimenteerd voor het correct naleven van de regels.

De betalingsbereidheid bij betaald parkeren is met 1% toegenomen tot 96,1%. Dit is een hoge bereidheid tot het betalen van parkeergeld en een compliment aan de bewoners en ondernemers. Het zegt ook iets over de ervaren kans om gecontroleerd te worden. Het data gestuurd handhaven heeft in 2017 effect laten zien. De parkeerbezetting is met enkele procenten toegenomen.

De handhaving op foutgeparkeerde fietsen laat een licht dalende lijn zien. Minder foutgeparkeerde fietsen hebben in 2017 een waarschuwingssticker gekregen. Wel zijn er meer foutgeparkeerde fietsen verwijderd dan in 2016, Ongeveer 33% van de eigenaren haalt zijn fiets weg nadat deze een sticker heeft gekregen.  Het aantal eigenaren dat zijn verwijderde fiets ophaalt bij het fietsendepot is ten opzichte van 2016 met 5% gestegen.

De controles brandveiligheid zijn volgens afgesproken beleid uitgevoerd door de VrZW.Net als in 2017 zijn er goede ervaringen opgedaan met het inzetten van ‘zelfcontrole’ bij panden met een laag risico. Aan 245 eigenaren is gevraagd om een zelfcontrole te doen. Tijdens een steekproef is gebleken dat alle eigenaren de zelfcontrole op goede wijze  hebben uitgevoerd.

Het aantal woningen dat wordt gemonitord vanwege mogelijke funderingsproblemen, is bijna gelijk gebleven met het aantal in 2016. Eigenaren van panden worden gestimuleerd en ondersteund in het proces rond en de aanloop naar funderingsherstel. Doel daarvan isdat er geen bestuursdwang hoeft te worden toegepast. Funderingsherstel wordt verder toegelicht in programma 6.

Het aantal meldingen en verzoeken tot handhaving is op het gebied van bouw/Ruimtelijke ordening  van 224 in 2016 naar 268 in 2017 gestegen. Dat is een stijging van 19%. Bij de horeca is een lichte stijging zichtbaar ten opzichte van 2016. Daar gaan de meldingen en verzoeken van 136 naar 141. Het aantal WOB-verzoeken is sterk gedaald.

Het toezicht op de kinderopvang, peuterspeelzalen en gastouders loopt conform. Alle aanvragen zijn tijdig afgehandeld. Sinds 2016 handhaaft Zaanstad strikt op organisaties die niet (snel genoeg) voldoen aan een handhavingstraject. Dit heeft geleid tot een veiligheidsverbetering bij de kinderopvanglocaties en een veel kleiner aantal ’rode’ opvanglocaties. Met de GGD is een dag georganiseerd voor alle opvangorganisaties, om de onderlinge samenwerking, naleving van de wettelijke eisen/handhavingsverzoeken en de nieuwe wettelijke eisen per 2018 te bespreken. Het percentage geïnspecteerde gastouders komt in 2017 boven de wettelijke norm van 5% uit.

Op het water gelden, net als op de weg, verkeersregels en maximumsnelheden. Er is sprake van schaalvergroting bij de beroepsvaart. Grotere schepen - langer en breder - brengen hun goederen naar de bedrijven gelegen aan de Zaan en het achterland. De cruise en recreatievaart nemen toe. Het overtreden van de snelheidslimiet is een belangrijke factor om risico’s van aanvaringen te voorkomen. Het informeren over en controleren op de aanwezigheid van reddingsmaterialen aan boord van recreatieschepen vermindert het risico op grote incidenten. Om het havengebied veilig te kunnen gebruiken, is het noodzakelijk toezicht te houden op schepen en hun ligplaats.

• Toezicht houden en handhaven op de doorgaande vaarwegen

Havenbeambten hebben minder tijd besteed aan de controle van reddingsmaterialen. Deels omdat schippers over het algemeen de juiste materialen aan boord hadden, maar ook omdat de aandacht in 2017 is verplaatst naar het handhaven op wrakken in de Zaan en in buitengebied/stedelijk water. Vanwege de veiligheid en omdatde openbare ruimte er netjes moet blijven, is besloten om hier prioriteit aan te geven.

Op het Zaanse water zijn in 2017 geen ongelukken voorgevallen als gevolg van snelheidsovertredingen. Het controleren van de maximum snelheid heeft continu de aandacht. Er is extra aandacht besteed aan de vaarsnelheid van de snelle motorboten. Verder hebben schippersop drie handhavingsdagen informatie gekregen over snelheid op het water.

Samen met de provincie en Rijkswaterstaat is de methodiek van de integrale veiligheidsscan uitgewerkt. Tijdens netwerkbijeenkomsten is deze methodiek gepresenteerd aan andere vaarwegbeheerders in Nederland. Op basis van deze systematiek zijn verschillende bruggen onderworpen aan een integrale veiligheidsscan. Dat is gebeurd voor de spoorbrug Zaandam, de Coenbrug, de Julianabrug, de Alexanderbrug, de William Pontbrug, en Vaartbrug. De veiligheidsrisico’s zijn daarbij in beeld gebracht. Voor urgente situatie zijn directe maatregelen genomen. Zo is gestopt met de automatische bediening van de William Pontbrug.

In 2017 is ingezet op de samenwerking met het Havenbedrijf Amsterdam voor de heffing en inning van binnenhaven- en kadegelden. De verordeningen zijn in 2017 gedefiscaliseerd en geïntegreerd, zodat samenwerking met het Havenbedrijf mogelijk is geworden. Daarbij wordt het havengebied en het Zaanse havengebied samengevoegd tot één geheel. Zaanstad registreert nog altijd de scheepvaart op de Zaanse waterwegen. De facturatie wordt straks verzorgd door het Havenbedrijf Amsterdam. In 2017 zijn alle voorbereidende werkzaamheden afgerond zodat deze werkwijze met ingang van 2018 van kracht kan worden.

• De bruggen en sluizen zodanig bedienen, dat het scheepvaartverkeer vlot, veilig en duurzaam kan doorvaren over de Zaan en de Nauernasche Vaart. Hierbij is zo min mogelijk oponthoud voor het wegverkeer

Van de beroepsvaart is 98% door de corridor Noordzeekanaal-Tapsloot begeleid. De streefwaarde van 100% is niet haalbaar, omdat de schepen binnen de corridor moeten laden en lossen of afmeren. Daarnaast zijn er enkele geplande en ongeplande stremmingen geweest aan de kunstwerken, o.a. de Wilhelminasluis en Zaanspoorbrug. Belangenvereniging Schuttevaer heeft in 2017 aangegeven dat de schippers tevreden zijn over de bediening van de bruggen over de Zaan.

Samen met de provincie Noord-Holland is Zaanstad in 2017 gestart met het opzetten van een Brugmanagementsysteem en een Vaarpadplan. De verwachting is dat dit systeem in 2018 wordt ingevoerd. Het moet leiden tot een betere afstemming tussen het scheepvaartverkeer en het wegverkeer. Zo kan de informatievoorziening richting de schippers verbeteren en krijgen ze meer inzicht in wanneer de sluis en de bruggen worden bediend.