bedragen x € 1.000
Aandeel in het totaal
Portefeuillehouder:
Programmadoelstelling en de rol van de gemeente
Zaanstad is een financieel stabiele gemeente waar de uitvoering van de beleidsdoelstellingen vorm krijgt binnen door de gemeenteraad vastgestelde kaders met een actief risicomanagement.
Het financiële beleid ligt grotendeels vast in de Gemeentewet. De gemeente heeft wel enige beleidsvrijheid. Voor de gemeentefinanciën stelt de raad de kaders vast met de begroting en de financiële verordening. De controlerende rol van de gemeenteraad komt tot uiting bij de jaarstukken. Namens de raad controleert de accountant de jaarstukken. Het college van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland is verantwoordelijk voor het financieel toezicht. De Rekenkamer Metropool Amsterdam ondersteunt de gemeenteraad bij zijn kader stellende en controlerende taak.
Het heffen en innen van belastingen ligt ook grotendeels vast in de Gemeentewet waardoor de beleidsvrijheid beperkt is. De gemeenteraad stelt de Belastingverordeningen vast. Gemeenten kunnen alleen belastingen heffen die zijn opgenomen in de Gemeentewet en retributies (betaling aan de overheid voor een verleende dienst) mogen maximaal kostendekkend zijn.
Het college is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ). De waardering wordt ook gebruikt door medeoverheden. De Waarderingskamer houdt toezicht op de kwaliteit van de uitvoering van de Wet WOZ. De uitvoering van de Wet WOZ en het heffen en innen van belastingen voeren wij efficiënt uit.
Het programma Financiën ondersteunt de andere programma's in de begroting. Daarnaast stelt de gemeente zich tot doel in de begroting de beleidsmatige en financiële aspecten zo transparant en eenvoudig mogelijk te presenteren als basis voor een goed debat.
Terugblik
Het afgelopen jaar is er een aantal positieve ontwikkelingen geweest rond de gemeentelijke financiën. Zo groeit het Gemeentefonds door de hogere uitgaven van de rijksoverheid. Lokaal groeit het toerisme, wat leidt tot hogere inkomsten. Ook waren er hogere OZB-inkomsten, doordat de waarde van opgeleverde niet-woningen en nieuwbouwwoningen in 2017 hoger was dan voorzien. Daarnaast is de rente op een heel laag niveau, waardoor de gemeente relatief lage rentelasten heeft.
Door de lange formatie van kabinet Rutte III, zijn de financiële gevolgen van het regeerakkoord nog niet te duiden. Tijdens het jaar is er wel geadviseerd over nieuwe beleidsvoornemens via de VNG en G32. Via diezelfde belangenverenigingen wordt in 2018 onderhandeld over het Interbestuurlijk Programma, waarin de afspraken tussen rijksoverheid en andere overheden worden vastgelegd.
Een aandachtspunt zijn de eisen aan de financiële verantwoording. De toezichthouder AFM stelt steeds strengere eisen aan de controle door de accountant. De accountant stelt daarom aanvullende eisen aan de controle. Ook vanuit de commissie BBV worden specifieke eisen gesteld door middel van stellige uitspraken en aanbevelingen. Dit leidt ertoe dat de financiële informatie bij de gemeente steeds meer moet worden onderbouwd. Er is geen aanleiding om te verwachten dat deze strengere eisen een effect hebben op het oordeel van de accountant over de jaarstukken, maar het leidt wel tot een zwaardere inzet van de ambtelijke organisatie.
In het coalitieakkoord 2014-2018 is de ambitie opgenomen om de woonlasten te verlagen. De woonlasten worden met name bepaald door de heffingen Afvalstoffenheffing, Rioolheffing en de Onroerende zaakbelasting (OZB). De woonlasten in de gemeente Zaanstad zijn in 2017 gestegen. Hierdoor had gemeente Zaanstad ook in 2017 een hoge positie op de ranglijst 'woonlasten grote gemeenten'. Dit is voornamelijk gelegen in de Rioolheffing, onder andere als gevolg van de bodemgesteldheid (veengrond). Hierbij moet opgemerkt dat een aantal gemeenten precariobelasting heeft ingevoerd op ondergrondse kabels en leidingen. Huishoudens betalen, via het drinkwaterbedrijf en beheerder van het energienetwerk, indirect belasting. Zo kunnen de woonlasten lager blijven in de gemeenten die deze belasting hebben ingevoerd. Hierdoor geeft de ranglijst 'woonlasten grote gemeenten' een vertekend beeld.